Activiteiten

Complete klavecimbelwerk van Bach in Groninger kerken

Programma Kunst der Fuge Bwv 1080 Klavecinist en artistiek leider Robert Koolstra is de uitdaging aangegaan om het hele klavecimbelwerk van J.S.Bach te gaan uitvoeren. Deze uitvoeringen vinden plaats in kleine oude kerkjes op het Groninger platteland. Het klavecimbel is bij uitstek een uitermate geschikt instrument voor deze kleinere akoestisch interessante ruimtes. Het uitvoeren van het hele klavecimbelwerk is een meerjarenplan (ca.25 concerten). Gaat u mee op avontuur met Bach door het Groninger land? Deze keer komen wij aan in Tolbert. In samenwerking met de stichting "Muziek in d'Olle buurt" staat dit keer de Kunst der Fuge op het programma. Op een thema van welgeteld vijf maten baseerde Bach zijn gehele Kunst der Fuge. Uit deze kleine melodie ontsprong een collectie van canons en fuga’s, de bekroning op het enorme oeuvre van de Duitse componist. Net als bij veel andere oude werken, zijn er ook bij de Kunst der Fuge nog genoeg vraagtekens te plaatsen. Zo is nog steeds niet zeker voor welke instrumenten Bach de compositie schreef. De een is ervan overtuigd dat het werk voor het klavecimbel is geschreven, de ander zweert bij het ensemble. Een volgende beweert weer dat stukken in Bachs tijd niet voor één specifiek instrument werden gecomponeerd. Daarom maakt Koolstra naast het klavecimbel deze keer voor enkele delen een uitstapje naar de beide orgels in de Tolberter kerk. Ook heeft Die Kunst der Fuge wel iets weg van een muzikaal testament. Met Bach zou immers ook zijn muzikale stijl binnenkort overlijden – al tijdens het einde van zijn leven werd zijn werk als zwaar, ouderwets en te ingewikkeld gezien. Bij Bachs wijze van componeren werd namelijk niet gedacht vanuit heldere samenklanken, zoals toen mode werd, maar vanuit kronkelende melodieën. Zijn muziek lijkt daarmee op een geweven touw, dat door verschillende kleinere touwtjes (de melodieën) één geheel vormt. Deze manier van componeren, bekend als polyfonie en contrapunt, had strenge en complexe regels. Er bestonden hele boekwerken over de polyfone stijl en zijn conventies, waardoor het vaak jaren kostte om het te leren. Bach was de onbetwiste meester in deze manier van componeren. Hij beheerste alle regels tot in de puntjes, wist zelfs binnen het strenge systeem nog extra ingenieuze constructies te maken én liet het fantastisch klinken. Zo ook bij Die Kunst der Fuge. De achttien canons en fuga’s, compositievormen uit de polyfonie, vormen een samenvatting van Bachs stijl. In het werk vinden we een simpel thema dat telkens op verschillende manieren in de composities is verwerkt. Het begint eenvoudig, maar naarmate de stukken in de collectie ingewikkelder worden, komt Bachs technische en muzikale genie naar boven. Bestudeer Die Kunst der Fuge en je bestudeert Bach.

Locatie	Tolbert: Hoofdstraat 48
Tijd	Aanvang 15:00 uur
Prijs	Toegang €12,50 Incl. koffie en thee

Passie in Thesinge: Lamentaties van Jeremia

Projectkoor Noord-Nederland, dirigent Jan Verbogt

De lamentaties, klaagliederen, zijn bedoeld voor de week voorafgaand aan Pasen en beschrijven een wereld van vernieling, verlies en dwaling. “Keer om, keer om!” wordt telkens herhaald. Hoe herkenbaar is dat te vertalen naar deze tijd…… Projectkoor Noord-Nederland is een klein gemengd koor, op zoek naar uiterste gezamenlijkheid in afstemming op de muziek en op elkaar. De lamentaties worden a-capella gezongen.


De klaagzangen van Jeremia zijn onderdeel van een grote motettencyclus. Het zijn driemaal drie gezangen, respectievelijk bedoeld voor de donderdag, de vrijdag en de zaterdag voor Pasen. De inhoud van de tekst komt neer op een aanklacht, een verdrietig verwijt dat men de juiste weg in het geloof kwijt is. Jerusalem is a.h.w. afgedwaald. Tegelijk is het een oproep, een smeekbede om terug te keren naar de waarden waar het om gaat in het leven. Deze muziek is polyfonisch, dat wil zeggen dat elke stem(groep) een zelfstandige rol heeft in de meerstemmigheid. Melodielijnen schuiven over elkaar heen, volgen elkaar op verschillende wijze op. De Spaanse Tomás Luis de Victoria was een meester in het creëren van een welluidende klank. Zelf was hij vurig gelovig en hij heeft de christelijke eredienst verrijkt met eindeloos veel missen, responsoria, motetten en hymnen. Een uitspraak van de Victoria is: “Muziek is geen uitvinding van de mens, maar een erfenis van oude zielen”. Hij geeft die erfenis aan ons door. Projectkoor Noord-Nederland voert graag relatief onbekend werk uit, geestelijk en werelds. Soms ook eigen composities. Bij geestelijke teksten wordt gezocht naar verbreding van de betekenis, naar soms een omschrijving in wereldse termen. Maar los van de woorden is er vooral de klanktaal. Daarmee hoopt het koor de luisteraar te bereiken.

Kaarten à € 10,- zijn verkrijgbaar aan de kassa, pinnen is mogelijk.

De kerk is geopend vanaf 15.30 uur.

Locatie	Thesinge: Kloosterkerk Kapelstraat 9
Tijd	16:00 - 17:00 uur
Prijs	Toegang EUR 10,00

Stabat Mater Pergolesi in Adorp

Stabat Mater Pergolesi in Adorp ADORP – In de kerk van Adorp vindt op zondag 2 april een uitvoering plaats van het Stabat Mater van Pergolesi. Het gaat om een van de mooiste, meest indringende stukken uit de religieuze klassieke muziek. In het Stabat Mater staat niet het lijden van Jezus, zoals in de Passionen centraal, maar dat van Maria. Het stuk dat in 1736 werd gecomponeerd, steekt de Mattheus Passion van J.S. Bach naar de kroon. Uitvoerenden zijn: Else Linde Buitenhuis (sopraan), Judith Bouma (alt) en een Strijkkwartet, bestaande uit Clara Sawada, Mara Oosterbaan, Manuel Visser en Lotte Beukman. De toegangsprijs bedraagt euro 15,00, dat is inclusief een consumptie voorafgaand aan de uitvoering. Reserveren is noodzakelijk. Dat kan via: info@ccasw.nl. Aanvang: 15.00 uur, inloop vanaf 14.30 uur,

Locatie	Adorp: Kerk Adorp
Tijd	Aanvang 15:00 uur
Prijs	Toegang € 15 Incl. consumptie

Commissie Hemony Beiaard Middelstum

Thema: Passiemuziek uit de Mattheüspassion, de Johannespassion en de Hohe Messe van Johann Sebastian Bach.
Programma:
1. Blute nur, du liebes Herz (sopraanaria MP)
2. Ich will dir mein Herze schenken (sopraanaria MP)
3. Gerne will ich mich bequemen (basaria MP)
4. Agnus Dei (altaria HM)
5. Es ist volbracht, o Trost (altaria JP)
6. Gebt mir meinem Jesum wieder (basaria MP)
7. Aus liebe will mein Heiland sterben (altaria MP)
8. Erbarme dich, mein Gott (altaria MP)
9. Mache dich, mein Herze, rein (basaria MP)
10. Wir setzen uns mit Tränen nieder (slotkoor MP) (Bewerkingen van Boudewijn Zwart, Henry Groen, Jaap van den Ende en Henk Veldman)
Toelichting: Nu we als geloofsgemeenschap de stille week ingaan, waarin we gedenken dat Jezus in onze plaats de zonden weggedragen heeft, is de muziek van Johann Sebastian Bach voor velen het mooiste ooit geschreven en dat ons dichtbij de diepe gevoelens van het lijden van Christus brengt. Bach vierde als gelovig mens ieder jaar het Paasfeest uitbundig, maar omdat de mens nou eenmaal meer affiniteit met lijden dan met feestvieren heeft, is het accent, ook in zijn muziek, toch op het lijdensverhaal komen te liggen. Heden Hosanna, morgen kruisigt Hem, zingt de kerk vandaag en zo gaan we de goede week in.
We hebben de beiaardier gevraagd om de programma- onderdelen op een klok aan te geven.


Beiaardier: Henk Veldman

Locatie	Middelstum
Tijd	14:00 - 15:00 uur

Herbie Blues in de kerk van Woltersum

Sinds 1992 speelt Herbie (Harbert Grezel) al mondharmonica. Als muzikant speelde hij o.a. in High Temperature en The Blues Kings. Geïnspireerd door o.a. Louis Jordan, Little Walter en Sonny Terry, speelt en zingt Herbie de Blues! In 2013 was Herbie de winnaar van de Dutch Blues Challenge en in 2015 won hij het Nederlands Kampioenschap Straatmuzikanten. Zijn muziek laat zich het beste kenmerken als New Old Stock Blues. Vergezeld door zijn harmonica zingt Herbie over levenservaringen en over verschillende bijzondere ontmoetingen en komt dus nu naar Woltersum. De kunst in de kerk is van landschapsfotograaf Ron Buist.


Kinderen onder de 12 jaar gratis onder begeleiding van een betalende volwassene.

Locatie	Woltersum
Tijd	Aanvang 14:30 uur
Prijs	Toegang EUR 8,50

Concert Eric Vloeimans-Jörg Brinkmann

Kerk open 14:15


Zondag 2 april geven trompettist Eric Vloeimans en cellist Jörg Brinkmann een concert in de kerk van Garnwerd. Het concert wordt georganiseerd door de Stichting Te Gast in Garnwerd en begint om 15.00 uur. Eric Vloeimans is geen onbekende in Garnwerd. Twee jaar geleden nog verzorgde hij hier samen met accordeonist Tuur Florizoone een prachtig optreden en wat jaren daarvoor gaf hij samen met flamencogitarist Erik Vaarzon Morel een geweldig concert in de kerk. Ook het veelgeroemde project 'Oliver's Cinema' is opgevoerd in Garnwerd. In dat project speelt Vloeimans samen met Florizoone én cellist Jörg Brinkmann; de muzikant waarmee hij nu weer op het podium staat. Eric Vloeimans is een improviserende trompettist en componist die de term 'jazz' voor zijn muziek te beperkend vindt. Zijn werk is melodisch en lyrisch en zijn fluwelige geluid is zeer karakteristiek. Hij werkt met heel verschillende muzikanten samen en componeert ook muziek voor films en documentaires. Zo is hij o.a. te horen in De Nieuwe Wildernis (2013), de prachtige film over de Oostvaardersplassen, en Wild Port of Europe (2022), over het dierenleven in de Rotterdamse haven. Al deze bezigheden hebben Vloeimans veel lof en tal van prijzen opgeleverd, waaronder vijf Edisons, de Boy Edgar Prijs, de Bird Award, de Elly Ameling Prijs en de Gouden Notenkraker. In 2020 mocht hij bovendien de Edison Jazz Oeuvreprijs aan zijn palmares toevoegen. Met Jörg Brinkmann speelde Vloeimans als gezegd al samen in 'Oliver's Cinema'. Brinkmann is als cellist internationaal een begrip in de jazzmuziek en door zijn geheel eigen stijl en gebruik van zijn instrument een geliefd muzikant in veel verschillende gezelschappen. Zo maakt hij deel uit van een aantal jazzformaties en kamerorkesten, speelt hij mee in theaterproducties en wordt hij regelmatig gevraagd voor pop-producties. Ook was Brinkmann te gast op vele grote internationale festivals, waaronder het North Sea Jazz festival.

Locatie	Garnwerd: Kerk Garnwerd
Tijd	Aanvang 15:00 uur
Prijs	Toegang EUR 20

Stinzenplant of Börgbloumke? Stinzenplantenrondwandelin

Stinzenplant of Börgbloumke? Stinzenplantenrondwandeling in Domies Toen Zondagmiddag 2 april wordt er in Domies Toen in Pieterburen een rondleiding gegeven over vroegbloeiende bollen en knollen. Domies Toen vertegenwoordigt hierbij zelfs de landelijke collectie van Stinzenplanten. Stinzenplanten, of Börgbloumkes, geven het voorjaar een fleurige start van het seizoen. Jan Willem Zwart, bestuurslid van Domies Toen en groot stinzenfloraliefhebber, heeft het druk in deze tijd van het jaar. “Ik ben enthousiast over deze planten en zie vooral de relatie met insecten en in het bijzonder bijen. Als mensen mij hiernaar vragen, vertel ik er graag over.” Domies Toen doet ook mee aan de landelijke https://stinzenflora-monitor.nl/ Hierop is precies te zien welke planten er op dit moment bloeien. Dit is natuurlijk sterk weersafhankelijk. De winteraconieten maken inmiddels plaats voor lenteklokjes, daslook en keizerskronen. Zondagmiddag 2 april, 14 uur neemt Zwart geïnteresseerden me in een fleurige wandeling door Toen. Het vegetarisch tuincafé Bertje Jens is open. Domies Toen heeft een gidsje over stinzenplanten gemaakt. Dit is tijdens de rondleiding te koop.

Locatie	Pieterburen: Domies Toen
Tijd	Aanvang 14:00 uur
Prijs	Toegang gratis
Reserveren en/of inlichtingen	voorzitter@domiestoen.nl

Lezing Zelf sterren kijken

Dinsdagavond 4 april komt Theo Jurriëns, sterrenkundige van de Rijksuniversiteit Groningen, vertellen over dingen die je zelf aan de hemel kunt zien. Met je eigen ogen of met een gewone verrekijker.

Kinderen uit groep 7/8 van de OBS De Driebond hebben op school vragen gesteld over sterren. Theo zal die vragen proberen te beantwoorden in zijn lezing.

O ja: als je wilt dan mag je ook je ouders meenemen, en je oma en opa, en andere nieuwsgierige volwassenen. Die vinden sterren, planeten en het heelal vaak ook best interessant.

Zelf sterren kijken: goed opletten! Als je buiten staat en het is donker dan kun je de sterren zien (nou ja, als er geen wolken zijn). Maar zijn het allemaal sterren? Of zijn er ook planeten? Zie je de maan? Hoe ver weg is die? Kun jij de Grote Beer vinden? En de Poolster? Welke ster staat het dichtst bij ons?

Wat: lezing “Zelf sterren kijken”
Waar: kerkje van Engelbert
Wanneer: dinsdag 4 april 2023
Tijd: 19:00 uur kerk open om 18:45 uur
Entree: gratis
Voor wie: kinderen en geïnteresseerde volwassenen
Catering: verkoop van limonade, koffie, thee en zelfgemaakt gebak

Locatie	Engelbert: Kerk Engelbert
Tijd	Aanvang 19:00 uur
Prijs	Toegang gratis

Dienst PKN Middelsum

voorganger D.S Mattin Langenburg
Organist Margriet Zuidhof
Ook het Hippolytuskoor zal zijn medewerking verlenen tijdens deze dienst.

Locatie	Middelstum: Doopsgezinde kerk
Tijd	Aanvang 19:30 uur

Hellums Paasspel

Het Hellums Paasspel is gebaseerd op een voor Nederland uniek, 12e-eeuws handschrift van een missaal, dat waarschijnlijk in gebruik is geweest in de St. Walfriduskerk van Hellum (Gr.) en bewaard wordt in Museum Catharijneconvent te Utrecht.

Het Hellums Paasspel
De traditie van paasspelen dateert uit de 10de eeuw en kan worden beschouwd als de oudste vorm van muziektheater in de westerse wereld. Het is gebaseerd op het liturgische gebruik om het kruisbeeld van Christus op Witte Donderdag en Goede Vrijdag op te bergen als metafoor voor zijn afwezigheid na de kruisdood. Op paasochtend wordt het kruisbeeld dan weer tevoorschijn gehaald. Dit paasspel handelt om de dialoog van de drie Maria’s bij het graf van Christus. Zij zien verbaasd dat de steen voor het graf al is weggerold en dat het graf leeg is. Engelen brengen hun de boodschap dat Christus verrezen is. Daarna volgen scènes van hollende apostelen naar het graf, het tonen van de zweetdoek en tenslotte is er een afsluitend Te Deum. Het spel wordt geregisseerd door de Groningse regisseur Ben Smit.

Het ensemble bestaat uit vijf zangeressen: Nancy Mayer, Marian van der Heide, Mariana Pimenta, Mariela Anazco en Alice Boccafogli. Zij worden begeleid door Tomas Flegr op middeleeuws carillon en Jankees Braaksma op het Rutland orgel, een replica van een middeleeuws orgel dat in 1999 is gebouwd door de Winschoter orgelbouwer Winold van der Putten.

Jankees Braaksma (blokfluit, middeleeuws orgel, leiding) studeerde blokfluit aan de conservatoria te Groningen en Amsterdam. Met een stipendium van de stad Groningen studeerde hij middeleeuwse muziek aan de Schola Cantorum Basiliensis in Bazel (Zwitserland). Behalve blokfluitist is Jankees bespeler van drie door de orgelbouwer Winold van der Putten gebouwde portatieven (kleine draagbare orgels uit de periode 1300-1450) en een in 1999 door Winold van der Putten gereconstrueerd blokwerkorgel uit de 13e eeuw, dat tijdens dit concert te beluisteren zal zijn.

Over het manuscript zelf
Het 12de-eeuwse missaal is één van de zeer bijzondere vroege handschriften uit de collectie Museum Catharijneconvent. Waar het geschreven is, Utrecht, Groningen of Münster, is onduidelijk. Opmerkelijk is dat in het Proprium Sanctorum, of Eigen der Heiligen (op 22 juni), drie gebeden zijn opgenomen tot de H. Walfridus, een heilige die eigenlijk alleen in het noorden van ons land, met name in Bedum, vereerd werd. Een klein detail in het handschrift verraadt iets van de geschiedenis van het boek. Een Latijnse inscriptie die zich laat vertalen als 'Folker, pastoor te Hellum maakt bekend ...' geeft aanleiding tot de gedachte dat het boek in de kerk van Hellum gebruikt is. Wellicht is het zelfs voor die kerk geschreven, want naast de kerk in Bedum is de kerk van Hellum de enige Walfriduskerk van ons land. Deze is gesticht aan het einde van de 11de of het begin van de 12de eeuw. Bijzonder is het missaal ook vanwege een Paasspel dat is opgenomen in de tekst voor de zondag van Pasen (f. 45v). Beschreven wordt hoe men tijdens het spel in processie met wierookvaten naar het graf, een rustaltaar, ging en terugkwam met de eucharistische gaven, een linnen doek en een kruis dat driemaal, telkens hoger, werd opgeheven. Daarbij werd gezongen “Christus Dominus surrexit” (Christus de Heer is verrezen). Dit Paasspel is verwant aan een Duitse traditie, de zogenaamde Jüngerlauf, die in het bisdom Utrecht geen invloed schijnt te hebben gehad. Het missaal zou dus in het Groningse deel van het bisdom Münster geschreven kunnen zijn. Op het rechterblad is later een bewerking van de Paassequentie Victimae Paschali laudes toegevoegd op een notenbalk: Virginis Mariae laudes... (f. 46rb).

Het Hellums Paasspel werd door Super Librum eerder uitgevoerd in 2001 (Groninger Museum), 2017 (Aduard) en 2022 (Garmerwolde en Hellum).

Het wordt beschreven in het in 2013 verschenen boek (met CD) Klinkende Klei - Middeleeuwse muziek uit Groningen en Ommelanden door Everhard Huizing & Jankees Braaksma.

De muziek van het Paasspel is door Super Librum uitgebracht op CD en kan op de meeste internetfora als Spotify en ITunes worden beluisterd.

In 1985 heeft hij het Groninger ensemble voor middeleeuwse muziek ‘Super Librum’ opgericht. De naam ‘Boven het Boek’ verwijst naar de kunst van het improviseren op een niet letterlijk uitgeschreven notenbeeld. Met dit ensemble heeft Jankees Braaksma op veel Europese oude muziekfestivals opgetreden en heeft hij een tiental Cd-opnamen gemaakt. Voor meer informatie over het ensemble kijkt u op www.superlibrum.nl.

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen uit de Stichting J.B. Scholtenfonds en Kunstraad Groningen.

Locatie	Groningen: Akerkhof 2
Tijd	Aanvang 20:00 uur

Lees meer